51½ÖÉä

Te haka a ng¨¡ Pirihimana

Translate into English

²Ñ¨¡´Ç°ù¾± Police recruits perform the haka.

Ko te t¨©matanga o te whakapapa o t¨¥nei mea te haka, i takea mai i te tama i a T¨¡ne-rore, te tama a Tama-nui-te-r¨¡ r¨¡ua ko tana wahine a Hine-raumati. Ko t¨¥nei atua a Tane-rore, koia te oinga o te hau i ng¨¡ r¨¡ wera o te raumati, ko te wiringa o ng¨¡ ringa o te kaihaka hei tohu. I ng¨¡ rangi raumati wera ka kitea te kanikani o te aho, o te awatea, ¨¡, e k¨©a ana ko T¨¡ne-rore t¨¥nei, e haka ana m¨­ tana whaea.

Ahakoa ka k¨©a te haka he mahi takat¨± a te toa taua kia m¨¡t¨¡toa ai te t¨±, he mea nui hoki te haka a te hanga wahine, ¨¡, t¨¥r¨¡ an¨­ ng¨¡ momo haka rerek¨¥ o t¨¥n¨¡ iwi, o t¨¥n¨¡ iwi, hei ng¨¡ r¨¡ me ng¨¡ ¨¡huatanga nunui o te iwi, puta ai. Ka haere hoki ng¨¡ haka hei whakanui i ng¨¡ manuhiri t¨±¨¡rangi, i ng¨¡ mahi nunui kua oti, me ng¨¡ ¨¡huatanga p¨¥nei i ng¨¡ tangihanga me ng¨¡ karakia hono i t¨¥tahi tokorua. He maha ng¨¡ haka e kitea ai, e rangona ai te tukinga o ng¨¡ tai o te w¨¡ ki te tangata, ki te iwi wh¨¡nui, otir¨¡ ki te ao ²Ñ¨¡´Ç°ù¾±. Ko te haka pea te m¨¡t¨¡mua o ng¨¡ ¨¡huatanga ²Ñ¨¡´Ç°ù¾±, ar¨¡, he mahi t¨¥nei kanikani matatini e kitea ai te wana, te uekaha, me te tuakiri o te iwi. Ka piki, ka heke hoki te mana o te iwi i runga an¨­ i t¨­na kaha ki te whakaputa i ¨¡na haka (Hamana Mahuika).

E noho tonu ana te haka hei w¨¡hi taketake o ng¨¡ kaupapa Kapa Haka, ¨¡, ka puta ki te ao ia rua tau i te ahurei kapa haka ¨¡-motu o Te Matatini. Ka pau te hia rau h¨¡ora i te tito, i te whakaako, i te whakaharatau, me te whakariterite i ng¨¡ kaihaka wh¨¡ tekau, kia pai ai te t¨± ki te haka, ki te whakaoho, ki te whakangahau i ng¨¡ kaiwhakaw¨¡ me te hunga m¨¡taki, i roto i t¨¥tahi whakakitenga 30 meneti te roa.

Ng¨¡ Haka a ng¨¡ Pirihimana

I titoa te haka a ng¨¡ Pirihimana o Aotearoa e Rahui Papa, o Tainui, n¨¡ runga i te tono a Ng¨¡ Ratonga ²Ñ¨¡´Ç°ù¾±, Moana-nui-a-Kiwa a te R¨­p¨± Pirihimana, hei w¨¡hi n¨­ te kaupapa kimi pia ²Ñ¨¡´Ç°ù¾± i te motu hei pirihimana, o te 2008 e m¨­hiotia nei ko Te Haerenga (The Journey). I puta tuatahi te haka i a K¨¡hui 256 (Wing 256), i t¨­ r¨¡tou tohinga i te k¨¡reti whakangungu e m¨­hiotia nei te Royal 51½ÖÉä Training College i te tau 2009. E toit¨± tonu ana te mana o te haka hei mea hira i te whakanuinga o ¨¥nei pirihimana hou. Ka ¨¡kona i roto i ng¨¡ mahi whakangungu, ¨¡, m¨¡ te haka ka puta t¨¥tahi whakaputanga nui n¨­ te ng¨¡kau harikoa i te mutunga o te tohinga tauira. Hei w¨¡hi o ng¨¡ Pirihimana, hei hinonga, ka whakamahia hoki i ng¨¡ w¨¡ o te w¨¡nanga take, hei whakamana kaimahi, hei haka whakanui i te tangata mate i t¨­na tangihanga, me te R¨¡ Whakamaumahara hoki o te R¨­p¨± Pirihimana.

Ko te urupounamu

²Ñ¨¡´Ç°ù¾± English

Ko te urupounamu

The question asked

Ko te uru pounamu

The question asked

ka ora te haapori i te aha (ra)

How might our communities remain safe

I te kotahitanga o te iwi me te ture                       

With harmony and unity between the community and  police

ki te kootahi te kaakaho

Neither can do the task alone

ka whati i te hau puukeri

For if there is only one reed

ki te kapuia

It would break in the wind

(e) whai hua ko te motu whaanui e

If there are many reeds we will all benefit

paatuki tahi manawa

Let our hearts beat as one

huihui nga mahara

and our thoughts be united

kia uu nga kaupapa

Let our cause be collective

(aue!) ko te ora o nga iwi e

In our pursuit for common well being

Kiss, ana ana ana hi

It is agreed, supported and all encompassing

Kiss, ana ana ana hi

It is agreed, supported and all encompassing